Stupňování adjektiv a adverbií
- Nihil est Caio Caesari re publica carius, nihil vera gloria dulcius.
- Mons Cevenna altissima nive iter impediebat.
- Theophrastus elegantissimus omnium philosophorum et eruditissimus fuit.
- Turpitudo peius est quam dolor.
Futurum I. všech latinských konjugací
- In easdem solitudines tu ipse venies, in quibus nos consedisse audies.
- Ex isto morbo convalesces.
- Arbores seret diligens agricola, quarum aspiciet bacam ipse numquam.
- His taeterrimis fratribus a vobis portae aperientur? Hi umquam in urbem recipientur?
Zájmena
- In proelio iis maximum est periculum, qui maxime timent.
- Nostri melior pars animus est.
- Hoc dicit Epicurus, summum malum esse dolorem.
- Ratio conciliavit inter se homines.
- Video, patres conscripti, in me omnium vestrum oculos esse conversos.
- Difficulter recides vitia quae tecum creverunt.
- Non eadem omnibus sunt honesta atque turpia.
- Quis aut in victoria aut in fuga copias numerat?
Indikativ perfekta aktiva
- Multas summorum imperatorum clarissimas victorias aetas nostra vidit.
- Omnium provinciarum populi Romani, quibus finitimae fuerunt gentes quae non parerent imperio nostro, fine auxi.
- Vera amicitia plus reddit quam accepit.
- Philosophia, si paupertas momordit, si ignominia pupugit, si
metus exilii tetigit, singularum rerum proprias consolationes adhibet.
Participium perfekta pasiva a futura aktiva
- Gnaeus Pompeius Iudaeos subegit, Hierosolyma inviolata ante id tempus cepit.
- Adversa pugna subacti Veientes pacem petitum oratores Romam mittunt.
- Agricola, cum florem oleae videt, bacam quoque se visurum putat.
- Sapiens nocituram sapientiam vitat.
Indikativ perf. pasiva, opisná konjugace činná
- Scio ea quae dico dicturusque sum, notiora esse omnibus quam mihi.
- A Lucio Planco, qui legionibus praeerat, locus superior est captus.
- Archimedis sepulchrum Syracusis inventum est.
- Illa iniusta bella sunt, quae sunt sine causa suscepta.
Indikativ plusquamperfekta aktiva i pasiva
- Verres misit oratum vasa ea pulcherrima, quae apud regem Antiochum viderat.
- Examen apium in arbore praetorio imminente consederat.
- Legatos Caesar discedere vetuerat.
- Acies Pompeiana a sinistra parte erat circumventa.
Futurum II. v aktivu i pasivu
- Tuas cotidie litteras expectabo ; ad has, cum pervenerint, rescribes.
- Desines timere, si sperare desieris.
- Si me accieris, accurram.
- Si quid erit in bello detrimenti acceptum, id brevi tempore sarciri poterit.
Číslovky základní a řadové
- Uni epistulae respondi, venio ad alteram.
- Mille navium classis ad Delum appulit.
- Scipio Africanus duas urbes huic imperio infestissima, Carthaginem Numantiamque, delevit.
- Tertium bellum contra Carthaginem fuit sexcentesimo et altero ab urbe condita anno.
Nejběžnější nepravidelná slovesa
- In uris amplitudo cornuum et figura et species multum a nostrorum boum cornibus differt.
- Hannibal princeps in proelium ibat.
- Memini etiam quae nolo ; oblivisci non possum quae volo.
- Aeneas talia fatur.
Od lidové latiny k italštině (Appendix Probi, tzv. hádanka z Verony)
- columna non colomna
-
auris non oricla
- labsus non lapsus
- hostiae non ostiae
Zdroj
Všechny ukázky pocházejí z klasiků latinského jazyka upravených pro cvičebnici:
Vittorio Tantucci; Teobaldo Rimondi. Ad
altiora : Corso di latino per i ginnasi : Parte pratica : Esercizi e
temi di versione sulla morfologia e sulla sintassi : Volume unico. Bologna, 1977.
Pro Appendix Probi:
Text: W[illem] A[dolf] Baehrens. Sprachlicher Kommentar zur vulgärlateinischen Appendix Probi. Halle, 1922, s. 5–8.
Kopie na internetu: <https://archive.org/details/sprachlicherkomm00baeh>.
Snímky rukopisu: De Marinis. Appendix Probi [online]. Web: <http://www.adsocio.org/Testi%20Antichi/Appendix%20Probi.html>.
Krátký úvod: Marazzini 2004, pp. 41–42.
(zpět nahoru)